Tại Hội thảo, các đại biểu đã đưa ra những thách thức mà Cù Lao Chàm đang đối diện, gồm: khai thác thủy hải sản trái phép; hoạt động trái luồng, tuyến của các phương tiện; công trình xây dựng trên đảo gây tác động đến môi trường; ô nhiễm từ đất liền; chưa mở rộng được vùng bảo vệ nghiêm ngặt của khu bảo tồn biển; chồng chéo chức năng trong quản lý rừng đặc dụng. Đặc biệt, việc phát triển du lịch tự phát, thiếu chuyên nghiệp hay lượng khách tập trung quá đông vào một thời điểm đã gây nhiều áp lực lên đảo như suy giảm nguồn lợi tự nhiên; suy giảm diện tích và chất lượng các hệ sinh thái; ô nhiễm môi trường; thay đổi văn hóa truyền thống miền biển đảo. 

Ông Trần Lê Trà – chuyên gia thuộc tổ chức Hợp tác quốc tế Du lịch sinh thái Đức (GIZ) tại Việt Nam đề xuất “Phải quy hoạch lại du lịch Cù Lao Chàm, lựa chọn khách có khả năng chi trả cao và có trách nhiệm với thiên nhiên, thực sự mong muốn có nhu cầu đi du lịch sinh thái, chứ không phải là khách đại trà như hiện nay”.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh cho rằng, sự phát triển của Cù Lao Chàm không thể tách rời sự phát triển của TP.Hội An, của tỉnh Quảng Nam cũng như của các địa phương lân cận, nhất là trong bối cảnh phát triển du lịch mạnh mẽ như hiện nay. Thời gian qua dù đạt nhiều kết quả, nhưng nhìn chung công tác bảo tồn vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu dung hòa với du lịch. Hội thảo nhằm tìm ra giải pháp, nhưng không phải mang tính khiên cưỡng hay đóng khung trong suốt quá trình phát triển của Cù Lao Chàm mà nó phải thay đổi trong từng giai đoạn phù hợp. Đồng thời dự báo được sự phát triển trong tương lai không chỉ của Cù Lao Chàm mà còn trong mối quan hệ của hệ sinh thái biển từ Sơn Trà đến Lý Sơn (Quảng Ngãi). Ngoài ra, cũng cần tính toán đến tốc độ xây dựng, đô thị hóa, tốc độ tăng dân cư, kể cả tính toán đến sự suy giảm tài nguyên trên đảo... Giải pháp đưa ra bên cạnh tính chất chế định, Nhà nước quy định và các tổ chức, cá nhân phải thực hiện, thì cũng phải xuất phát từ yêu cầu thực tiễn phát triển của Cù Lao Chàm. Trong đó, sự cam kết tự nguyện của cộng đồng Cù Lao Chàm và những người làm du lịch là quan trọng nhằm khai thác hợp lý quần đảo này để cùng nhau hưởng lợi. Còn đi vào chi tiết, trước tiên phải có quy hoạch du lịch Cù Lao Chàm để làm cơ sở quản lý trong việc bảo tồn và khai thác phát triển đảo.

VT