Địa hình xã Cẩm Kim được xem như một ốc đảo giữa bốn bề sông nước. Đoạn sông chỉ chưa đầy 1km giữa Cẩm Kim nối với phố cổ tuy ngắn nhưng lại cách trở bởi hoạt động giao thương chỉ nương nhờ vào các con đò. Cũng vì vậy mà hình ảnh con đò đã trở thành hồn quê, trở thành một phần không thể thiếu trong tâm thức người dân đôi bờ và cả du khách. Ông Huỳnh Lên, một chủ đò ở xã Cẩm Kim trầm ngâm nói: “Hơn nửa đời người gắn bó với nghề đưa đò, tôi và các chủ đò khác đều chưa một lần để xảy ra tai nạn đáng tiếc nào. Nó vừa là cái nghiệp mưu sinh, lại như cái đam mê của cuộc đời mà bây giờ phải rời xa bỗng cảm thấy thiếu thứ gì đó và hụt hẫng!”.

Bốn mươi năm qua, những con đò ấy hàng ngày đã miệt mài đưa đón cán bộ xã và gần 800 lượt học sinh đi lại để thuận tiện cho công tác và học tập. Tính ra, mỗi năm các chủ đò đã chia sẻ hỗ trợ với cộng đồng gần 500 triệu đồng tiền vận chuyển. Các chủ đò cũng thống nhất chỉ thu 50% cước phí qua đò so với giá UBND tỉnh quy định (tức 1.500 đồng so với 3.000 đồng/lượt khách) bởi nhân dân địa phương, đặc biệt là người dân Cẩm Kim đời sống vẫn còn khó khăn. Từ một đội thuyền ọp ẹp công suất mỗi chiếc chỉ dưới 10CV, các chủ đò không ngừng nâng cấp, thay mới 20 con tàu khang trang, kiên cố có công suất từ 25 - 35CV mỗi chiếc để phục vụ người dân.

Cầu dân sinh Cẩm Kim vừa đưa vào sử dụng. Ảnh: Q.T

Đến mùa mưa bão, đội đò này cũng là một công cụ đắc lực cùng với chính quyền địa phương tích cực phòng chống thiên tai, bão lụt. Với nhiều người, nghề đưa đò qua sông dường như đã trở thành nghề truyền thống từ đời ông cha truyền lại cho con cháu. Ông Hoàng Văn Thùy - Giám đốc Hợp tác xã Vận tải thủy bộ và khách du lịch Hội An cho biết: “Cầu dân sinh Cẩm Kim được đưa vào sử dụng là xu thế tất yếu của phát triển nên lãnh đạo hợp tác xã cũng đã chuẩn bị tinh thần trước cho anh em chủ đò và họ cũng đã chấp nhận. Thế nhưng việc phải gác lại nghề mưu sinh đã gắn bó vài chục năm nay tất nhiên là điều chẳng vui vẻ gì bởi rất nhiều khó khăn trong cuộc sống đang hiện hữu trước mắt các gia đình này”.

Cuộc sống đảo lộn

Đã vài ngày từ khi cầu Cẩm Kim cho xe lưu thông qua lại, những con đò đều nằm im lìm rải rác dưới chân cầu Cẩm Nam hay bến Cẩm Kim. Ông Nguyễn Đình Ớt (phường Cẩm Nam, TP.Hội An) bộc bạch, thỉnh thoảng chỉ vài khách đi bộ có nhu cầu sang bên kia bờ để tham quan là chính nên chẳng thể chở được bởi không đủ tiền xăng dầu. Giờ đây, đều đặn mỗi ngày ông chỉ hai lần ra - vào để trông con đò của mình rồi quay về nhà trong nỗi lo âu. Sao không lo được khi mà con đò ông tích cóp hơn 290 triệu đồng đầu tư năm 2012 chưa thu hồi lại vốn phải nằm bờ, trong khi gia đình còn cha mẹ và hai đứa con nhỏ đang học hành, gánh nặng cơm áo từng ngày.

Đó cũng là tình cảnh chung của các hộ kinh doanh đò ngang còn lại. Do đã gắn với nghiệp sông nước nên hầu hết chủ đò không thành thục một nghề gì ngoài việc đưa khách sang sông. Hiện nay, đa số lao động gắn với đò ngang trên vẫn đang cực chẳng đã phải “ngồi chơi xơi nước” bởi rất khó khăn trong tìm kiếm việc làm. Mới đây, Phòng Quản lý đô thị TP.Hội An đã lập phương án chuyển đổi ngành nghề cho các hộ vận chuyển khách ngang sông tuyến Hội An - Cẩm Kim nhưng chính quyền thành phố không chấp thuận do không đúng chức năng. Bây giờ, nhiệm vụ đó được giao lại cho Hợp tác xã Vận tải thủy bộ và khách du lịch Hội An đảm nhiệm.

Hiện tại, nguyện vọng của các chủ đò là được chuyển đổi sang các ngành nghề khác như đạp xích lô du lịch, nhân viên bán xăng dầu, xin bán hàng chợ đêm, công nhân vệ sinh môi trường… để họ có một công việc lao động khác nhằm nuôi sống bản thân và gia đình sau khi rời đò. Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Dũng - Chủ tịch UBND TP.Hội An cho biết, Hợp tác xã Vận tải thủy bộ và khách du lịch Hội An chịu trách nhiệm đóng vai trò chủ công trong việc tìm kiếm sinh kế mới cho các hộ này bởi những chủ đò trên là xã viên thuộc quản lý của hợp tác xã. Trong trường hợp có khó khăn gì thì các bên đề xuất và thành phố chỉ hỗ trợ thêm. Thế nhưng, khó khăn trước mắt là Hợp tác xã Vận tải thủy bộ và khách du lịch Hội An cũng chỉ có thể lên được phương án chuyển đổi ngành nghề để trình chính quyền thành phố xem xét, hỗ trợ chứ khó lòng có thể giải quyết được sinh kế cho các chủ đò…

QUỐC TUẤN (baoquangnam.com.vn)